Van 14 tot en met 20 juni is het de week van de HSP. Hoewel er steeds meer aandacht voor hoogsensitiviteit is bestaan er nog steeds veel misverstanden over dit onderwerp. Door een Week van de HSP te organiseren wordt de waardering en (h)erkenning van HSP vergroot. Danny van Groeikracht Hoorn heeft voor Go-Kids een mooi gastblog geschreven over hoogsensitiviteit bij kinderen.
Hoogsensitiviteit bij kinderen, een vol hoofd
Ze zat bij me aan tafel te tekenen terwijl haar moeder vertelde dat het gisteren wéér gebeurde. “Ik vroeg alleen maar hoe haar toets was gegaan en toen ontplofte ze compleet. Schreeuwen en huilen! En altijd moet haar broertje het ontgelden. Ze schopt hem als hij in de buurt is en ze scheldt hem uit. Ze scheldt mij ook wel eens uit en later heeft ze dan zo’n spijt. Dan heb ik ineens een heel klein verdrietig meisje op schoot zitten. Ik weet echt niet meer wat ik hiermee moet, mijn eigen lontje wordt ook steeds korter.” Ze zuchtte diep.
Ik schoof het meisje een leeg vel papier toe en vroeg haar of ze een tekening van haar hoofd kon maken. Ze keek me aan met grote bruine ogen en zuchtte, net als haar moeder. Zodra de punt van de donkerblauwe stift het papier raakte, begon ze te krassen. Dikke krassen over het hele papier, steeds harder, dwars door het papier heen op de tafel. Alle drie keken we naar het resultaat.
“Mijn hoofd zit zo vol dat het niet meer op mijn blaadje past…”
HSP staat voor Hoog Sensitieve Personen, ook wel hooggevoelig of hoogsensitief genoemd.
“Hoogsensitiviteit is een aangeboren temperament met een grote gevoeligheid voor (externe en interne) stimuli en het diepgaand verwerken van en sterk reageren op deze informatie.” (Esther Bergsma)
Ik kom veel volle en/of drukke hoofden tegen in mijn praktijk. Vaak is dit één van de kenmerken van hooggevoelige kinderen én volwassenen.
Maar hoe komt dat hoofd dan zo vol?
Elke nacht als je kind slaapt verwerkt het brein alle prikkels die gedurende de dag zijn binnengekomen. ’s Ochtends staat je kind dus hopelijk op met een redelijk leeg en rustig hoofd! Er is ruimte en energie om informatie tot zich te nemen.
Alle prikkels die de hersenen ontvangen, zowel van buiten als van binnen, kosten energie om op te nemen en nemen ruimte in, in het hoofd van je kind. Zijn hoofd wordt voller en voller naarmate de dag vordert.
Als het jouw kind niet lukt om zijn hoofd op tijd op te ruimen of te legen, is de kans groot dat hij aan het eind van de dag een heel vol hoofd heeft waar niets meer bij past.
Dan zou het zomaar kunnen dat een vraag van jou of een blik van een broertje kan zorgen dat zijn hoofd overloopt en hij ontploft. Heftige explosies van woede en tranen, soms met scheldpartijen en fysieke confrontaties en vaak ook met schaamte achteraf.
Hoe werkt het brein van een kind met HSP?
* Je kind is heel opmerkzaam, hij merkt veel details op. Niet alleen in wat hij ziet, voelt, hoort, proeft en ruikt maar ook in wat hij voelt ín zijn lijf. Er zijn meer delen van het brein actief dan bij een niet HSP-er. Door deze sterkere focus kan hij sneller gestrest raken.
* Je kind neemt emoties sneller waar en kan hier sterker op reageren.
* Alle informatie die je kind binnenkrijgt, verwerkt hij diepgaand. Hij verbindt dit met alles wat hij al weet en heeft meegemaakt. Hij vraagt naar informatie tot het voor hem kloppend voelt. Hij zoekt naar het nut en de noodzaak, de kansen en mogelijkheden. Wat zijn de consequenties en de risico’s? En alle mogelijke scenario’s? Dit is topsport van het brein en hier kan je kind doodmoe en overprikkeld van raken. Helemaal als het doorslaat in piekeren.
* Doordat je kind zo opmerkzaam is en gevoelig is voor de emoties en gevoelens van anderen, is hij geneigd om veel rekening te houden met anderen en kan hij zich hierin verliezen. Wat vindt een ander hiervan? Als ik deze optie kies, zijn ze dan teleurgesteld? Wat wordt er van me verwacht? Als ik deze keuze maak, is deze persoon tevreden maar die andere persoon weer niet… Wat zijn de standpunten van anderen?
Hij wil voorkomen dat hij faalt of teleurstelt.
* Als je kind alles zorgvuldig van alle kanten heeft bekeken en de keuze heeft gemaakt voor de optimale optie, gaat hij reflecteren. Heb ik het goed gedaan? Wat had ik anders kunnen doen? Is dit de beste keuze voor iedereen? Zijn ze wel blij met mijn beslissing? Is dit wat er verwacht werd? Wat zou ik de volgende keer anders doen? Kortom, het hoofd van je kind zit weer vol prikkels…
Alle punten hierboven zijn prachtige kwaliteiten; oog voor detail, focus, bedachtzaamheid, risico-analyse, gedrevenheid, opmerkzaamheid, gevoeligheid, empathie, reflecterend vermogen en er zijn er nog veel meer te bedenken.
Als een kwaliteit in hoge mate aanwezig is, kan het gebeuren dat het doorslaat naar een valkuil. Dan werkt het tegen je kind in plaats van vóór je kind.
Tips bij het helpen leeg maken van een vol hoofd bij jouw kind
Hoe kun jij jouw kind helpen bij het leegmaken van een vol hoofd?
* Zorg voor een goede nachtrust.
* Kijk welke vorm van beweging bij je kind past. Fysiek bezig zijn zorgt ervoor dat je kind van zijn hoofd in zijn lijf kan zakken.
* Laat je kind een mindmap maken als je merkt dat hij vastloopt in zijn hoofd.|
* Plan voldoende rust/pauzes in.
* Douchen, spoel alles weg door het doucheputje.
* Laat hem bewust worden van zijn ademhaling; adem rustig een aantal keer diep in en uit.
* Waar wordt hij blij van? Waar krijgt hij energie van? Laat je kind zich daarop richten! Is je kind bezig met de ander of met zichzelf? Doet hij iets wat hij leuk vindt of is hij aan het vermijden en aan het zorgen dat de ander geen stress krijgt?
* Lachen, lezen, buitenspelen, muziek luisteren of maken, tekenen, voetballen, afspreken met vrienden…
Ieder kind zijn eigen oplossing
Belangrijk is dat je kind (samen met jou) gaat onderzoeken wat bij hem past, ‘dé’ oplossing bestaat namelijk niet. De één trekt zich graag terug met een stripboek op de bank, de ander ontspant beter in contact met anderen.
En mocht het dan toch nog eens gebeuren dat je kind ontploft, laat hem dan. Zorg ervoor dat hij veilig is, dat hij zichzelf en anderen geen pijn kan doen en laat hem razen. Zolang zijn hoofd vol is, kan hij niet nadenken en is hij niet in staat om te luisteren.
Blijf zelf rustig en laat hem weten dat je er bent.
Als hij zich beter voelt en wat meer ruimte in zijn hoofd heeft, zal hij naar je toekomen en kun je met hem in gesprek over wat er gebeurd is.
Herken je dit bij jouw kind en zou je meer tips willen?
Jij en je kind zijn van harte welkom in mijn praktijk in Hoorn!
Liefs Danny,
Groeikracht Hoorn