Hoe een boek kan helpen om autisme beter te begrijpen

Enkele jaren geleden kreeg mijn zoon de diagnose autisme. We waren al een tijdje op zoeknaar een verklaring voor zijn problemen. Voor mij als moeder kwam deze diagnose binnen, maar voor mijn zoon voelde het of de puzzelstukjes op zijn plaats vielen. Samen keken we naar een uitzending van Klokhuis over autisme en mijn zoon riep steeds: “Dat heb ik ook.” Een paar maanden later vond ik in de kinderboekenwinkel een prachtig en humoristisch prentenboek“Wat jij ziet en wat ik voel”. Door samen te lezen, te kijken en te praten over autisme kwam er herkenning van en erkenning voor wat autisme betekent in het leven van mijn zoon. 

De kracht van psycho-educatie

Lezen over, kijken naar en praten over autisme kan een belangrijke bijdrage leveren aan het begrijpen en accepteren van wat autisme betekent in het leven van een kind, jongere of volwassene en zijn omgeving. Met psycho-educatie wordt er voorlichting gegeven over de oorzaken, symptomen en gevolgen van bijvoorbeeld autisme. Het kan ervoor zorgen dat je jezelf en je problemen beter begrijpt en accepteert. Dit helpt je om positief over jezelf te denken. Je kunt nadenken over wat je moet doen om minder last te hebben van je problemen. Ook kunnen anderen beter begrijpen waar gedrag vandaan komt zonder allerlei stereotype beelden te hanteren. Een boek is een mooi hulpmiddel om in gesprek te gaan met je kind of leerling over wie hij is als mens met autisme en wat hij nodig heeft. 

Boekentips voor het praten over autisme

Ik geef je hier mijn vier persoonlijke boekentips als opstapje om in gesprek te komen over autisme.

Tip 1: ‘De wereld van Luuk’-Martine Delfos (Pereboom, 2003)

Dit boek voor kinderen tussen de 6 en 10 jaar is geschreven door Martine Delfos. Zij is psycholoog en gespecialiseerd in autisme. Het boek gaat over Luuk. Hij verzamelt graag en heeft onder andere een verzameling fietsbellen. Toch wil hij ook graag met een vriendje spelen. Hij weet alleen niet hoe dat moet en reageert soms boos op andere kinderen. Zijn moeder legt hem uit hoe dit komt. “Jij bent een bijzonder jongetje. Je hebt heel verschillende leeftijden. Jouw ‘speelleeftijd is jonger…’. Zijn moeder geeft hem ook tips. In het voorwoord wordt uitgelegd hoe je dit boek kunt gebruiken om in gesprek te gaan met je kind en krijg je zelf informatie over autisme. 

Tip 2: ‘Wat jij zie en wat ik voel. De binnenkant van autisme’ – Kathy Hoopmann (Pica, 2013)

Dit is mijn persoonlijke favoriet. In dit boek wordt op een humoristische en eerlijke manier uitgelegd hoe iemand zich met autisme kan voelen terwijl hij iets heel anders aan de buitenwereld laat zien. Dit gebeurt aan de hand van grappige dierenfoto’s, waarmee bijvoorbeeld beschreven wordt waarom mensen met autisme last kunnen hebben van onder- of overgevoelige zintuigen of wat het betekent om moeite te hebben met het begrijpen van sociale regels. Allerlei facetten van autisme komen in dit boek ter sprake op een luchtige en grappige manier. Het boek nodigt uit om in gesprek te gaan en relativeert door de humor. Het boek is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. Kathy Hoopmann heeft ook het boekje geschreven “Alle katten hebben Asperger.”

Tip 3: ‘Survivalgids autisme’ – Luc Descamps & Maaike Devos (Schuyt & Co van Halewyck, 2011)

Deze gids is onderdeel van een reeks survivalgidsen en is geschreven voor kinderen vanaf 10 jaar. In dit boek wordt op aantrekkelijk vormgegeven wijze informatie gegeven over autisme.De insteek is: kinderen leren zélf over hun bijzonderheden, leren hun sterke en zwakke kanten kennen en er de humor van inzien. Ook krijgen ze tips en voorbeelden over hoe om te gaan met verschillende situaties (o.a. tijdsdruk, vakanties, huiswerk maken) waarin zij met hun autisme moeten 'overleven'. Ik ben fan van deze serie, omdat het luchtig geschreven is en geïllustreerd is met cartoonachtige tekeningen. Het sluit qua stijl een beetje aan bij boeken als “Hoe overleef ik…”. Een leuk boek om zelf te lezen of samen te lezen met ouders, leerkracht of leeftijdgenoten.

Tip 4: ‘Dit is autisme. Van hersenverwerking tot gedrag’ – Colette de Bruin ( Geef me de 5, 2018)

Dit is een boek voor volwassenen. Ik heb dit boek gekocht nadat ik een boeiende en verhelderende lezing van Colette de Bruin in de schouwburg had bijgewoond. De Bruin is een expert op het gebied van autisme en schreef o.a. het boek ‘Geef me de 5’. In ‘Dit is autisme’ wordt op laagdrempelige manier uitgelegd wat het gedrag van iemand met autisme is, wat daarvan de oorzaak is en hoe je met dit gedrag om kan gaan. Er wordt een relatie gelegd tussen de werking van het brein en gedrag. Wat dit boek bijzonder maakt, zijn de kleurrijke illustraties, die de reis van informatie door het brein verhelderen en illustreren hoe storingen bij autisme de informatieverwerking belemmeren. Door dit boek wordt duidelijk dat autisme een informatieverwerkingsstoornis is. Naast uitleg wordt in dit boek per hoofdstuk een duidelijke aanpak gegeven, die je kan helpen je kind of leerling op een auti-vriendelijke manier te ondersteunen.

Ga vooral zelf op zoek naar een passend boek

Ik hoop dat ik met mijn persoonlijke tips je op het spoor heb gezet van een goed boek om autisme begrijpelijk en bespreekbaar te maken. Er is natuurlijk veel meer moois te vinden. Dus daarom nodig ik je uit om vooral zelf op zoek te gaan naar een voor jou passend boek. 

 

Adelien Bergman van Praktijk voor Beter Leren

Meer info over Adelien en haar Praktijk voor Beter Leren vind je hier: praktijk-voor-beter-leren.