Op 1 maart is het weer ‘Complimentendag’. Op deze dag draait het – zo staat op de issuekalender –
om het geven van oprechte aandacht en het tonen van persoonlijke waardering. Het leek me een
mooi en zinvol onderwerp om een blog over te schrijven.


Dagelijks werk ik met kinderen en jongeren, bij wie het leren niet vanzelf gaat. Het hebben van een
leerprobleem zoals dyslexie of een ontwikkelingsprobleem zoals ADHD stelt een kind voor
uitdagingen en dit kan invloed hebben op hoe hij zichzelf ziet en wat hij vervolgens doet. Ik denk dan
aan Brechtje, die ongelukkig is, omdat ze toch nooit leert rekenen of aan de 14-jarige David, die het
bijltje erbij neergooit, omdat het hem maar niet lukt om goed te presteren.
Hoe kun je nu jouw kind of leerling zo begeleiden dat het – ondanks tegenslagen - zelfvertrouwen
ontwikkelt? Het geven van goede complimenten is daarbij een krachtige tool. Maar hoe geef je een
goed compliment en wat is eigenlijk die ‘applausmachine’?

De applausmachine en de vaste mindset

Even terug naar mijn twee leerlingen Brechtje en David. Hun worsteling met leren zorgde ervoor dat
ze een gedachtepatroon hadden ontwikkeld waarin intelligentie, talent en eigenschappen
vaststaande eigenschappen zijn; een vaste mindset zoals ‘Ik leer toch nooit rekenen’ of ‘Hoe ik me
ook inspan, het lukt me toch niet’. Bij een vaste mindset is sprake van hardnekkige overtuigingen, die
grote invloed hebben op het leren, de motivatie en de ontwikkeling van een kind. Een groeimindset
daarentegen gaat over kwaliteiten, die je kunt ontwikkelen en over iets nieuws durven te leren ook al
loop je het risico om te falen.
Je kunt met het geven van een compliment de mindset bij kinderen beïnvloeden. Complimenten
zoals ‘wat ben jij slim’, jij bent ons wiskundetalent’ of ‘je bent de nieuwe Ariane Grande’ werken het
ontwikkelen van een vaste mindset in de hand. Je denkt hiermee het zelfvertrouwen te stimuleren,
maar geeft als boodschap dat eigenschappen en talenten vaststaan en dat je kind er geen invloed op
heeft. Dit prijzen, geeft even een boost, maar is van korte duur. Zodra zich een obstakel voordoet,
zoals een onvoldoende, verdwijnt het zelfvertrouwen. Ook als we te pas en te onpas strooien met
complimenten zoals ‘wat ben jij knap, lief en leuk’, beïnvloedt dit de ontwikkeling negatief. Teveel
van dergelijke complimenten maakt je afhankelijk van het oordeel van een ander en zorgt ervoor dat
een ander nodig is om door te zetten en in jezelf te geloven. Stopt de ‘applausmachine’ dan heb je
niet geleerd om op jezelf te vertrouwen.

De invloed van een goed compliment

Een goed compliment daarentegen is gericht op groei, op oefenen en doorzetten. Echt iets leren kost
namelijk inspanning, gaat niet vanzelf en dus met vallen en opstaan. Je stopt met het prijzen van je
kind (‘slim, leuk, mooi’) en je start met bemoedigen; falen en fouten maken hoort bij groeien. Je
maakt een vergelijking met eerdere eigen prestaties van je kind. “Ik kan zien dat je hard hebt
gewerkt. Je kent nu al 15 woorden uit het hoofdstuk. Je hebt het leren handig aangepakt met die
flashcards.” In een dergelijk compliment erken je de moeite die een kind heeft gedaan en je vertelt
concreet wat heeft geholpen om het resultaat te behalen. Een goed compliment is altijd oprecht (dus
geen trucje of automatische reactie) en past bij de fase waarin je kind zit.
Door het geven van een op groei gericht compliment leer je je kind om van uitdagingen te houden en
te leren van fouten. Het groeit letterlijk van je compliment. Je leert je kind de durf om te ontwikkelen
ondanks fouten en falen. Dit helpt je kind om op zichzelf te vertrouwen en dat is een waardevol
cadeau om aan je kind mee te geven!

Adelien Bergman van Praktijk voor Beter Leren

Meer info over Adelien en haar Praktijk voor Beter Leren vind je hier: praktijk-voor-beter-leren.

Webinar

Je bent deze blog misschien gaan lezen omdat het leren van jouw kind niet vanzelf gaat. Je ziet hem/haar vastlopen. Mogelijk ben je dan ook geïnteresseerd in de webinar over "de Sociaal-emotionele gevolgen van het hebben van een leerstoornis zoals dyslexie of dyscalculie"? Stuur haar dan een berichtje  praktijkvoorbeterleren@gmail.com

Adelien heeft in februari deze webinar al gegeven, maar kan je de link nog een keer sturen. Je kan natuurlijk ook met haar in gesprek.